Αληθής Πολυκυτταραιμία (PV)
Ορισμός
Η Αληθής Πολυκυτταραιμία (PV) είναι μια επίκτητη μυελοϋπερπλαστική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από αύξηση του αριθμού των ερυθρών αιμοσφαιρίων λόγω της ανεξέλεγκτης παραγωγής τους από τον μυελό των οστών.
Eπιδημιολογία
Η ετήσια συχνότητα εμφάνισης (επιπολασμός) υπολογίζεται περίπου στο 1/36.000-1/100.000 και ο επιπολασμός στο 1/3.300. Η PV εμφανίζεται σε όλες τις ηλικίες, αλλά είναι πιο συχνή στις ηλικίες 50-70 ετών.
Κλινική περιγραφή
Τα αρχικά συμπτώματα περιλαμβάνουν πονοκέφαλο, ζάλη, ίλιγγο, εμβοές (κουδούνισμα, βούισμα, σφύριγμα στο αυτί), οπτικές διαταραχές και κνησμό μετά το μπάνιο και μια κατακόκκινη επιδερμίδα που εκδηλώνεται στο πρόσωπο, στις παλάμες, στα νύχια, στον βλεννογόνο και στον επιπεφυκότα. Οι επιπλοκές σχετίζονται με την αρτηριακή θρόμβωση (σε εγκεφαλοαγγειακές, μυοκαρδιακές ή περιφερικές περιοχές), στηθάγχη ή διαλείπουσα χωλότητα ή φλεβική θρόμβωση συμπεριλαμβανομένης της εν τω βάθει φλεβικής θρόμβωσης, πνευμονικής εμβολής, σπλαχνικής θρόμβωσης (θρόμβωση πυλαίας φλέβας), βλ. και αιμορραγία, συμπεριλαμβανομένης της αιμορραγίας των ούλων, των εκχυμώσεων και της γαστρεντερικής αιμορραγίας. Η PV μπορεί επίσης να χαρακτηριστεί από σπληνομεγαλία. Η μυελοΐνωση, η οξεία λευχαιμία ή ένα μυελοδυσπλαστικό σύνδρομο εμφανίζονται σε κάποιους ασθενείς σε προχωρημένο στάδιο της νόσου.
Αιτιολογία
Τα συμπτώματα σχετίζονται με την αυξημένη πυκνότητα του αίματος, το οποίο βλάπτει τη μικροκυκλοφορία. Αυτό οφείλεται στην παρουσία μη φυσιολογικής επέκτασης κλωνικών βλαστοκυττάρων που παρεμποδίζουν ή καταστέλλουν τη φυσιολογική ανάπτυξη και ωρίμανση των βλαστοκυττάρων. Η ακριβής αιτία αυτού του μετασχηματισμού βλαστοκυττάρων ακόμα δεν έχει διευκρινιστεί, ωστόσο, μια σωματική μετάλλαξη (JAK2-V617F) στο εξώνιο 14 του γονιδίου JAK2 (9p24) είναι παρούσα στη συντριπτική πλειοψηφία των ασθενών και, λιγότερο συχνά, μια άλλη σωματική μετάλλαξη στο εξώνιο 12 του γονιδίου JAK2.
Δρ Γεώργιος Βασιλόπουλος, Καθηγητής Παθολογίας-Αιματολογίας Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Π.Γ.Ν. Λάρισας
Διαγνωστικές μέθοδοι
Η διάγνωση βασίζεται συνδυαστικά στα ακόλουθα κριτήρια: αιματοκρίτης (Hct) μεγαλύτερος από 52% ή αιμοσφαιρίνη (Hb) μεγαλύτερη από 185 g/L σε άνδρες ασθενείς, Hct μεγαλύτερη από 48% ή Hb μεγαλύτερη από 165 g/ L σε γυναίκες ασθενείς, αυξημένη (μεγαλύτερη από το 125% της φυσιολογικής τιμής) μάζα ερυθρών αιμοσφαιρίων, παρουσία μετάλλαξης V617F ή μετάλλαξης στο εξώνιο 12 του JAK2, χαμηλά επίπεδα κυκλοφορούσας ερυθροποιητίνης (EPO), αυθόρμητος σχηματισμός αποικιών από ερυθροειδή προγονικά κύτταρα, και, σε σπάνιες περιπτώσεις όπου δεν υπάρχει μετάλλαξη JAK2, στοιχεία μυελοπολλαπλασιαστικής διαταραχής στη βιοψία μυελού των οστών.
Διαφορική διάγνωση
Η διαφορική διάγνωση περιλαμβάνει την εξάλειψη της αρνητικής Ph1 μυελοϋπερπλαστικής νόσου (MPD) συμπεριλαμβανομένης της ιδιοπαθούς θρομβοκυττάρωσης και της μυελοΐνωσης. Σε ασθενείς με πολυκυτταραιμία χωρίς μετάλλαξη JAK2 θα πρέπει να ληφθούν υπόψη τα αίτια της συγγενούς πρωτοπαθούς ερυθροκυττάρωσης και της δευτεροπαθούς ερυθροκυττάρωσης (βλ. αυτούς τους όρους). Σε ασθενείς με PV που σχετίζεται με MPD στην ίδια οικογένεια πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η οικογενειακή προδιάθεση για MPD.
Πρόγνωση
Το PV είναι μια χρόνια ασθένεια. Η επιβίωση των ασθενών που έλαβαν θεραπεία στη βιβλιογραφία είναι είτε ταυτόσημη με τον γενικό πληθυσμό είτε ελαφρώς μειωμένη (με θνησιμότητα 1,6 φορές μεγαλύτερη από αυτή του γενικού πληθυσμού).
Χρήσιμοι σύνδεσμοι:
Σχετικές Δημοσιεύσεις: NHI
Κλινικές Δοκιμές: Clinicaltrials.gov
European Reference Network: EuroBloodNet
Εξειδικευμένο Ελληνικό Κέντρο:Αιματολογικές Κλινικές
Οργανώσεις Ασθενών: Voices of ΜPN
Οι πληροφορίες που περιέχονται σε αυτόν τον ιστότοπο παρουσιάζονται μόνο για ενημερωτικούς σκοπούς. Το υλικό δεν προορίζεται σε καμία περίπτωση να αντικαταστήσει την επαγγελματική ιατρική περίθαλψη από εξειδικευμένο ειδικό και δεν πρέπει να χρησιμοποιηθεί ως βάση για διάγνωση ή θεραπεία.
Πηγή: Orphanet
Εμπειρογνώμονας: Δρ. Jean BRIERE
Τελευταία ενημέρωση: Ιούλιος 2010